Wielu ludzi fascynuje się kinematografią, z przyjemnością chłonąc nowe filmy jak i powracając do nieśmiertelnych klasyków. To pasja, hobby jak i tło, do poznawania ciekawych ludzi o podobnych zainteresowaniach.
Jak kształtowała się kinematografia w naszym kraju? Jaka jest historia filmu polskiego? Zapraszamy na małą podróż wehikułem czasu w przeszłość, do samych początków polskiej kinematografii.
Pleograf autorstwa Kazimierza Prószyńskiego
Przełom XIX i XX wieku to czas obmyślania i tworzenia pierwszych aparatów kinematograficznych, mających na celu rejestrację materiału filmowego, jak i jego projekcję. Polski wynalazca, Kazimierz Prószyński opracował urządzenie, od którego rozpoczęła się historia filmu w Polsce. Pleograf umożliwiał tworzenie krótkich filmów niemych. Mimo to, urządzeniem, które rozpowszechniło się bardziej był kinematograf opracowany przez braci Lumière. Za pierwszy polski (zachowany) film fabularny uznaje się dzieło “Pruska kultura”. Pochodzi on z 1908 roku.
W 1899 roku bracia Krzemińscy założyli pierwsze w Polsce kino o dźwięcznej nazwie “Gabinet iluzji”. Kinematografia rozwijała się prężnie: organizowano pokazy filmowe, powstawały pierwsze wytwórnie, inni wynalazcy opracowywali własne kinematografy. Jej rozwój został gwałtownie zatrzymany przez wybuch II Wojny Światowej.
Rozwój po odzyskaniu niepodległości
Z powodu wojny istnieje więc wyraźna luka w dziejach, jak i rozwoju filmu polskiego. Infrastruktura została zrabowana lub zniszczona, a ludzie powiązani z filmem ponieśli śmierć lub ratowali się emigracją. Po wojnie nastąpiła reaktywacja, jednak należy podkreślić, że przemysł filmowy musiał działać wtedy w innych, mało sprzyjających warunkach, a mianowicie na tle socrealizmu.
Władze komunistyczne w odbudowie polskiej kinematografii upatrywały szansy na szerzenie własnej propagandy i właśnie tak wyglądały początki dziejów filmu polskiego po wojnie. W latach 50 XX wieku utworzono Centralny Urząd Kinematografii który narzucał tworzonym działom schematy czerpane z rzeczywistości socrealistycznej, jak i skutecznie zamykał je na stanowiące świeży powiew wpływy twórców filmowych z Zachodu.
Rozwój filmu polskiego po złagodzeniu cenzury – Polska szkoła filmowa
Branża filmowa mogła zacząć szerzej rozpościerać skrzydła po śmierci Józefa Stalina. Większa swoboda poskutkowała błyskawicznym progresem. Polskie dzieła zaczęły być zauważalne jak i nagradzane na międzynarodowych festiwalach filmowych. Szczególnie istotni twórcy tego okresu to Andrzej Wajda (“Popiół i diament”), Andrzej Munk (“Zezowate szczęście”), Jerzy Kawalerowicz, Tadeusz Konwicki i Kazimierz Kutz – to jedynie kilka nazwisk.
Kolejny kryzys
Na początku lat 60 XX wieku, branża napotkała kolejne przeszkody. Zlikwidowano polską szkołę filmową oraz ponownie ograniczono swobodę twórczą filmowców, w imię propagandy czego wynikiem była emigracja wielu utalentowanych osobistości.
Dalsza historia filmu w Polsce obfituje w wiele zwrotów akcji. Warto jednak podkreślić, że branża ta rozwija się, ewoluuje, a polscy twórcy są doceniani na arenie międzynarodowej.
Partnerem materiału jest portal OldCamera.
